دلیل اهميت اربعين

rate

دلیل اهميت اربعين

۱۳۹۵/۰۸/۲۶0 دیدگاه11523 مشاهده

مسأله اربعین به طور كلی و اربعین سیدالشهداء (ع) به طور خاص، نه تنها از جنبه اجتماعی و تاریخی می‌تواند مورد بحث قرار گیرد، بلكه روایات و احادیث نیز بر این مهم تأكید دارند.
از پیامبر اكرم(ص) نقل شده: زمین تا چهل روز بر مؤمن گریه می‌كند (بحارالانوار، ج2، ص 679
از امام صادق (ع) درباره امام حسین (ع) نیز روایت شده: آسمان تا چهل روز بر حسین (ع) خون گریست و زمین چهل روز با سیاهی و تیرگی گریه كرد و خورشید چهل روز با كسوف و سرخی خود گریست و فرشتگان آسمان چهل روز گریه كردند و... (مستدرك الوسائل ص 215)
این روایات بر عظمت قیام حسین (ع) دلالت دارند و گویای این مسأله هستند كه در شهادت سالار شهیدان نه تنها انسان ها، بلكه تمام مخلوقات عالم دچار تأثر و حزن و غم شدند و این مسأله ای دور از ذهن و غیرقابل باور نیست، چه آنكه در قرآن می‌خوانیم:
«یسبح لله ما فی السموات و ما فی الارض...» (جمعه، 1)
آنچه در آسمان ها و زمین است، تسبیح خدا را می‌گوید
و آنچه كه می‌تواند تسبیح خدا را بگوید، قطعا می‌تواند برای شهادت بهترین اولیای الهی و یارانش محزون و متأثر باشد و حتی بگرید. اما اینكه حقیقت این تأثر در موجودات عالم چیست، در حیطه علم انسان عادی قرار نمی‌گیرد.

اهمیت اربعین :
مسأله اربعین حسینی و اقامه عزا و مجالس ذكر مصیبت در روایات مورد تأكید قرار گرفته است تا آنجا كه از امام حسن عسگری (ع) نقل شده است كه علامات مؤمن پنج چیز است:
1. اقامه پنجاه و یك ركعت نماز در روز (17 ركعت واجب و به همراه نوافل آن(
2. زیارت اربعین،
3. آشكار گفتن بسم الله الرحمن الرحیم،
4. به دست كردن انگشتر به دست راست
5. پیشانی بر خاك ساییدن. (كامل الزیارات ص 90(
این روایت نشان از اهمیت مسأله اربعین در مكتب تشیع دارد.
البته برخی خواسته‌اند در دلالت این روایت خدشه وارد كنند و بگویند منظور از «زیارة الاربعین» زیارت چهل فرد مؤمن است، اما این به نوعی كج فهمی است و اهل فن می‌دانند اگر منظور حدیث، زیارت چهل مؤمن بود، می‌بایست الف و لام در ابتدای اربعین ذكر نمی شد و گفته می‌شد: «زیاره اربعین»، اما وقتی الف و لام عهد ذكر گردد، معلوم می‌شود همان زیارت اربعین معهود و معروف، مدنظر است كه یكی از نشانه‌های ایمان و محبت نسبت به ائمه(ع) است.

فلسفه یادآوری اربعین :
همه به خوبی می‌دانیم بر مبنای روایات در میان ذوات مقدسه ائمه معصومین (ع)، امام حسین (ع) جایگاهی خاص دارد و اگر چه معصومین (ع) كشتی نجات محسوب می‌شوند اما كشتی نجات اباعبدالله (ع) وسیع‌تر و سریع‌تر از همه است، چرا كه خون پاك آن حضرت اسلام ناب را بیمه كرد و آن حضرت به نوعی بزرگ‌ترین احیاگر اسلام حقیقی است.
از همین رو اربعین شهادت آن بزرگوار نیز بیش از سایر معصومین (ع) مورد توجه قرار می‌گیرد و حتی برای وجود مقدس پیامبر اسلام (ص) و امیرالمومنین (ع) نیز مسأله اربعین رحلت و شهادت مورد توجه قرار نگرفته است، چرا كه یادآوری اربعین شهادت حسین (ع) خونی تازه را در رگ‌های شیعیان به جریان می‌اندازد و همگان را به قیام برای خدا چه به صورت فردی و چه به صورت جمعی دعوت می‌كند، همچنانكه قرآن نیز موعظه اصلی خویش را همان قیام برای خدا (فردی و اجتماعی) می‌داند:
«قل انما اعظكم بواحدة ان تقوموا لله مثنی و فرادی»
در هر حال مسأله اربعین و اقامه عزا برای سالار شهیدان در این روز از جایگاه والایی برخوردار است، چه آنكه این عمل از علامات مؤمن شمرده شده و بزرگان دین نیز در این رابطه متفق القول بوده‌اند:
الف) شیخ طوسی(ره) در كتاب التهذیب در باب زیارت امام حسین (ع) به همین حدیثی كه ذكر شد، اشاره می‌كند، یا در مصباح المتهجد درباره ماه صفر می‌گوید: در بیستم آن بازگشت حرم ابی عبدالله (ع) از شام به مدینه و ورود جابربن عبدالله انصاری به كربلا جهت زیارت ابی عبدالله (ع) است، او نخستین زائر بود و زیارت او زیارت اربعین بود.
ب) ابوریحان بیرونی نیز گفته است: در بیستم صفر سر به بدن بازگردانده شد و با آن دفن شد، در این روز زیارت اربعین وارد شده و روز بازگشت حرم حسین (ع) از شام است.
ج) علامه حلی نیز در المنتهی می‌فرماید: زیارت حسین (ع) در بیستم صفر مستحب است. )
د) مرحوم مجلسی نیز همین حدیث را درباره اربعین نقل می‌كند.)
ه) شیخ یوسف بحرانی در كتاب حدائق به همین حدیث اشاره دارد. )
و) علمای دیگری همچون شیخ عباس قمی، شیخ مفید، ملامحسن فیض كاشانی و شیخ بهائی نیز مسأله اربعین را پذیرفته و به تعظیم آن تشویق كرده‌اند.

واقعه اربعین
درباره اتفاقات روز اربعین در كتب مختلف نقل قول‌های فراوان و مختلفی وجود دارد اما از آنجا كه كتاب لهوف مرحوم سیدبن طاووس در این میان از اعتبار و جایگاه بالاتری برخوردار است، واقعه اربعین را از این كتاب نقل می‌كنیم.
مرحوم سیدبن طاووس می‌گوید: وقتی كاروان زنان و فرزندان و عیال حسین (ع) از شام به طرف مدینه حركت كردند و به عراق رسیدند، به راهنمای خود گفتند: ما را از راه كربلا ببر. پس، از راه كربلا آنها را برد تا به قتلگاه شهیدان رسیدند. در آنجا جابر بن عبدالله انصاری را با جماعتی از بنی هاشم و مردانی از خاندان رسالت دیدند كه برای زیارت قبر امام حسین (ع) آمده بودند- و این در یك وقت و زمان اتفاق افتاد- آنها سخت گریستند و ناله و زاری كرده و بر صورت خود سیلی زده و ناله‌های جانسوز سر دادند و زنان روستاهای مجاور نیز به آنان پیوستند و چند روزی در آنجا به عزاداری پرداختند. (لهوف، 255(

منبع:
اهمیت اربعین، حامد علی اكبرزاده