اولین خط راه آهن ایران از تهران به شاه عبدالعظیم
وسائل طی طریق در طهران قدیم عبارت بودند از: تخت روان، درشگه، کالسکه و واگون اسبی، تا اینکه در 14 ژوئن 1865 م قراردادی بسته شد فی مابین حاجی محسن خان سرتیپ، مأمور مخصوص دولت ایران در پاریس، به موجب اختیاری که از جانب پادشاه ایران برای واگذارکردن امتیاز ساخت و بهره برداری راه‌آهن طهران تا شاهزاده عبدالعظیم به او داده شده بود، و مسیو آدین دلکامبر مهندس، ساکن پاریس، به جهت راه‌انداختن یک رشته راه‌آهن که با کالسکه بخار حرکت می‌کرد و از طهران به شاهزاده عبدالعظیم می‌رفت و طول آن تخمیناً ده‌هزار ذرع بود.
در سال 1306 ه. ق اولین قطار ایران که مردم آن را ماشین دودی نامیدند، بین طهران و شهرری آغاز به کار کرد. مردم حسابی از غول ماشینی ترسیده بودند و جرئت سوار شدن به آن را نداشتند. مدیران شرکت خارجی به شاه عرض ماجرا کرده و مقرر شد که ناصرالدین شاه به همراه عده‌ای از اشراف و مقامات دولتی سوار ماشین شوند. پس از این سفر بود که ترس مردم نیز فرونشست و بازار سفر به شاه عبدالعظیم، هم برای زیارت و هم برای سیاحت رونق گرفت. ماشین دودی دارای تعدادی واگن بود ازجمله: لوکوموتیو، واگن مخصوص شاه، واگن مخصوص اعیان و دولتی ها، واگن زنانه، واگن های مردانه و واگن بار. کرایه از طهران به شهرری و بالعکس 3 شاهی بود و در اواخر کار به حدود 3 ریال رسید. این قطار فاصله طهران تا ری را تقریبا در 30 دقیقه می‌پیمود و مردم به ایستگاه‌های آن گار می‌گفتند که به فرانسوی همان گاراژ می‌شود. تعارف شاه عبدالعظیمی هم از همینجا نشأت گرفت که بلیط‌ها دوسره بود و مردم ری می‌دانستند که مسافر ماندنی نیست و بلیط برگشت را دارد، از این رو در تعارف شام به جدّ پافشاری می‌کردند، از آن جهت که مسافر بیچاره راهی جز بازگشت با قطار نداشت، قطعاً نمی‌توانست تعارف شام را بپذیرد.
سرانجام امتیاز بهره برداری از این راه آهن در دوره رضاشاه لغو گردید، زمین‌های مسیر آن به جهت ساخت جاده عمومی و گردشگاه در اختیار شهرداری قرار گرفت و از آهن های آن در ساخت پل های مختلف استفاده شد.
شرح اسناد:
*قرارداد ساخت ماشین دودی
*کتابچه دروازه های دارالخلافه الباهره طهران به تاریخ هیجدهم شهر جمادی الثانی یکهزار و سیصد و چهار،دروازه حضرت عبدالعظیم
منابع : خاطرات وحید، شامل گوشه هایی از تاریخ معاصر ایران، ج 2 ص 861 – سرگذشت طهران، 181-168 – نقش و جایگاه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم در تحولات 150 سال اخیر ایران: ری قبله تهران، 17-27
